Wat is een model?

De Gemeenschapsmodellenverordening definieert een model als de verschijningsvorm van een voortbrengsel of een deel ervan, die wordt afgeleid uit de kenmerken van met name de lijnen, de omtrek, de kleuren, de vorm, de textuur en/of de materialen van het voortbrengsel zelf en/of de versiering ervan. En een voortbrengsel wordt gedefinieerd als elk op industriële of ambachtelijke wijze vervaardigd voorwerp, met inbegrip van onder meer onderdelen die zijn bestemd om tot een samengesteld voortbrengsel te worden samengevoegd, verpakkingen, uitvoering, grafische symbolen en typografische lettertypen, doch niet computerprogramma's.

Erg ingewikkelde taal voor een betrekkelijk simpel iets: een model is het uiterlijk van een voorwerp. En dat uiterlijk valt onder omstandigheden te beschermen met een modelrecht. Het kan om uiteenlopende voorwerpen gaan. Het uiterlijk van gebruiksvoorwerpen bijvoorbeeld, zoals kleding, keukenapparaten, auto's of meubilair. Maar het kan ook gaan om voorwerpen die zuiver decoratief zijn.

Wanneer kan een model worden beschermd?

Een model valt te beschermen wanneer het nieuw is en een eigen karakter heeft. Nieuw houdt in dat er nog geen identiek model aan het publiek beschikbaar is gesteld. Die eis is zeer streng. Een onbedoelde openbaarmaking kan ervoor zorgen dat het model niet wordt beschermd. Een rechter kan dan oordelen dat een model nietig is. Het is dus van groot belang om je model eerst te laten registreren voordat je ermee naar de markt gaat. Een eigen karakter houdt in dat een model een algemene indruk wekt die verschilt van bestaande modellen. Bij het beoordelen van de nieuwheid en het eigen karakter van een model wordt rekening gehouden met het vormgevingserfgoed: het model moet anders zijn dan al hetgeen eerder is ontworpen.

Wat kan niet als model worden ingeschreven?

Voor een modelregistratie geldt allereerst dat de kenmerken van het model voldoende duidelijk uit het depot moeten blijken. Een onduidelijk model zal dus worden geweigerd. Modellen mogen daarnaast niet in strijd zijn met de goede zeden en de openbare orde. Voor modellen geldt ook dat zij niet uitsluitend mogen bestaan uit kenmerken die uitsluitend technisch of functioneel zijn bepaald. Kortom, als een model zijn vorm heeft voor het verkrijgen van een technisch effect, dan is het model niet toegestaan. Als er ook alternatieve vormgeving mogelijk is om hetzelfde effect te bereiken dan is dat anders.

Hoe kan ik een model registreren?

Modellen worden geregistreerd door verschillende bureaus voor intellectuele eigendom. Allereerst door het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BOIP) en het Bureau voor Intellectuele Eigendom van de Europese Unie (EUIPO). Daarnaast is het ook mogelijk om een model internationaal te laten registeren via het World Intellectual Property Office (WIPO). Een modelregistratie begint met het deponeren van je model bij het betreffende bureau voor intellectuele eigendom. Het deponeren van een model gebeurt door het indienen van een afbeelding waarin het model is opgenomen. Daaruit moet het uiterlijk van het voortbrengsel (ofwel: een voorwerp) duidelijk blijken. Het is ook mogelijk om een beschrijving in te dienen.

Het bureau waar je het model deponeert onderzoekt vervolgens of aan alle vereisten voor registratie is voldaan. Tegen een modelaanvraag kan in tegenstelling tot bij een merkaanvraag geen oppositie worden ingesteld. Het is echter wel belangrijk dat het model voldoet aan alle vereisten. Als het model niet aan alle vereisten voldoet kan de nietigheid ervan worden ingeroepen.